Көмірқышқыл газының (СО2) шығарындылары мәселесі дүние жүзіндегі көптеген елдерді үнемі толғандырып келген және әлі де толғандырып келеді. Себебі өндірілетін газ көлемінің ұлғаюы климат пен қоршаған ортаға ауыр зардап әкеледі. Бұл құбылыстың әсері соншалықты әртүрлі және қауіпті, ол климаттық жағдайлардың өзгеруін, мұхит деңгейінің көтерілуін, мұздықтардың еруін, жауын-шашынның болжамсыз өзгеруін және тіпті озон қабатының бұзылуына себеп болады.
2021 жылы жаһандық көмірқышқыл газының шығарындылары 33,9 млрд тоннаға жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 5,6% көп, деп хабарлайды bp.com. Шығарындылардың бұл өсу үрдісі 2020 және 2019 жылдарды қоспағанда, бірнеше жыл бойы жалғасуда. 2020 жылы шығарындылардың азаюы өндіріс қызметінің ішінара тоқтатылуымен, қозғалыс шектеулерімен және коронавирус пандемиясына байланысты шекараның жабылуымен байланысты болуы мүмкін. 2020 жылы шығарындылар 5,9% азайып, 32,1 млрд тоннаны құрады. Өз кезегінде, 2019 жылы 2018 жылмен салыстырғанда шығарындылардың азаюы шамалы болды және 0,2%-ды ғана құрады, бұл жалпы 34,1 млрд тонна деңгейіне әкелді. Шығарындылардың көлемі іс жүзінде өзгеріссіз қалды деп айта аламыз.
2021 жылы көмірқышқыл газы шығарындыларының ең үлкен көлемі Азия-Тынық мұхиты аймағында байқалды: 17,7 млрд тонна — мысалы, 2011 жылмен салыстырғанда айтарлықтай 19,7% көп. Ең аз шығарынды Оңтүстік және Орталық Америкада тіркелді.
2011 жылмен салыстырғанда көмірқышқыл газының шығарындылары Таяу Шығыста (20%, 2,1 млрд тоннаға дейін) және Африкада (17%, 1,3 млрд тоннаға дейін) айтарлықтай өсті. ТМД елдерінде шығарындылар 4,2% өсіп, 2,1 млрд тоннаны құрады.
Бұл ретте шығарындылар Еуропада 17,5%, 3,8 млрд тоннаға, Солтүстік Америкада 11,8%, 5,6 млрд тоннаға дейін, Оңтүстік және Орталық Америкада бар болғаны 1%, 1,2 млрд тоннаға дейін азайды.
Еске салайық: Еуропа атмосфераға шығарындыларды азайтуға назар аударатынын бірнеше рет мәлімдеді. 2019 жылдың желтоқсанында ЕО көшбасшылары одақ 2050 жылға қарай климаттық бейтараптыққа қол жеткізуі керек деп келісті. 2030 жылға қарай шығарындылар айтарлықтай 55% қысқаруы керек.
iea.org мәліметінше, энергияның жануы мен өнеркәсіптік процестерден болатын жаһандық СО2 шығарындылары 2022 жылы 0,9% өсіп, 36,8 млрд тоннаны құрады.
Шығарындылардың ең көп өсуі электр және жылу энергиясын өндіру өнеркәсібінде байқалды. Электр және жылумен жабдықтау секторындағы шығарындылар 1,8% артып, 14,7 млрд тонна тарихи жоғары деңгейге жетті. Бұл өсудің негізгі себебі көптеген аймақтарда газдан көмірге көшу болды, соның нәтижесінде көмірмен жұмыс істейтін электр энергиясын өндіруден СО2 шығарындылары 2,1% артты.
Өнеркәсіп саласында көмірқышқыл газының шығарындылары 1,7% төмендеп, 9,2 млрд тоннаны құрады. Дегенмен, бұл көрсеткіш әлі де коронадағдарыс болған 2020 жылғы көрсеткіштен 5,1% асып түседі. Көлік саласында шығарындылар 3,2% өсіп, 8 млрд тоннаға жетті.
