ҚР СЖРА Ұлттық статистика бюросының конъюнктуралық зерттеуіне сәйкес, елдегі сауалнамаға қатысқан компаниялардың 87,7%-ы ESG критерийлерімен таныс емес.
ESG (экология, әлеуметтік саясат, корпоративтік басқару) қоршаған ортаны қорғауға, өзара іс-қимылдың барлық деңгейлерінде қолайлы әлеуметтік жағдайларды жасауға және корпоративтік басқаруды дұрыс жүргізуге негізделген компанияны басқару принциптерінің жиынтығы. Дәл осы принциптер жиынтығы бизнестің тұрақты дамуын анықтайды. Бүгінгі таңда ESG қағидаттарына адалдық көбіне активтердің құнын және бизнестің инвестициялық тартымдылығын тікелей анықтайды. Бұл ҚР үшін де өзекті, әсіресе елдің БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) міндеттеме алғанын ескерсек.
Өкінішке қарай, сауалнамаға қатысқан компаниялардың тек 12,3%-ы ESG критерийлері және қағидаттарымен таныс болуы ҚР-да осы бағыттағы кәсіпкерліктің аз дамығанын көрсетеді.
ESG қағидаттарымен таныс кәсіпорындардың ең көп үлесі Жетісу (25,5%), Ұлытау (23,1%), Павлодар (21,7%), Атырау (21,1%) және Батыс Қазақстан (18,5%) облыстарында. Ең нашар көрсеткіштер Солтүстік Қазақстан, Түркістан және Алматы облыстарында.
Зерттелетін кәсіпорындарды ESG критерийлеріне сәйкестік деңгейі бойынша талдау олардың 72%-ы тұрақты дамудың экологиялық критерийлеріне, 69%-ы корпоративтік басқару критерийлеріне сәйкес келмейтінін көрсетеді. Бұл ретте компаниялардың тек 29%-ы ғана тұрақты дамудың әлеуметтік критерийлеріне сәйкес келмейді, ал 71%-ы бұл ESG параметріне өте жауапкершілікпен қарайды.
ESG тұрақты даму критерийлерінің мәні неде екенін қысқаша түсіндірейік:
- Қоршаған ортаны қорғау принциптері компанияның қоршаған ортаға қаншалықты көңіл бөлетінін және оның қоршаған ортаға келтіретін зиянды азайтуға тырысатынын анықтайды.
- Әлеуметтік принциптер компанияның қызметкерлерге, жеткізушілерге, тұтынушыларға, серіктестерге және тұтынушыларға қатынасын анықтайды. Стандарттарға сай болу үшін бизнес еңбек жағдайларының сапасымен жұмыс істеуі, гендерлік тепе-теңдікті бақылауы, әлеуметтік жобаларға инвестиция салуы және т. б. Бұған қайырымдылық та кіреді.
- Басқару принциптері бизнесті басқарудың сапасы мен ашықтығын анықтайды: есеп берудің ашықтығы, басқарушылық жалақы, кеңселердегі салауатты орта, акционерлермен қарым-қатынас, сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар және т. б.
