Numbeo порталының мәліметінше, Қазақстан 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында қылмыс деңгейі бойынша 142 елдің ішінде 47-орынға шықты. Айта кету керек, рейтингтегі орын неғұрлым жоғары болса, елдегі қылмыс деңгейі соғұрдым жоғары. Елдердің қылмыс деңгейі рейтингі соңғы 36 айдағы деректерді пайдалана отырып, жылына екі рет жасалады.
Еліміздегі қылмыс деңгейі қылмыс индексін бағалау негізінде есептеледі. 0-ден 19,99-ға дейінгі көрсеткіш — өте төмен, 20-дан 39,99-ға дейін — төмен, 40-тан 59,99-ға дейін — орташа, 60-тан 79,99-ға дейін — жоғары. , 80 және одан жоғары — өте жоғары деген сөз. 2022 жылдың бірінші жартысындағы қылмыс ең көп елдер сәйкесінше 83,16 және 80,26 индекстерімен Венесуэла мен Папуа — Жаңа Гвинеяға тиесілі болды, бұл өте жоғары қылмыс деңгейін көрсетеді. Одан кейін Ауғанстан (78,19 индексімен 3-орын), Оңтүстік Африка (75,37 индексімен 4-орын) және Гондурас (74,66 индексімен 5-орын) тұр.
Қазақстанның индексі 53,04 болды, бұл қылмыстың орташа деңгейін білдіреді. Қазақстанның алдында 52,13 көрсеткішпен 48-орын алған Уругвайда сәл жақсы болса, 53,25 индекспен 46-орын алған Алжирде нашарлау.
Беларусь және Қырғызстан сияқты ЕАЭО елдерінде де қылмыстың орташа деңгейі атап өтілді, бірақ олардағы жағдай ҚР-ға қарағанда біршама нашар. Беларусь 57,18 индексімен 32-орында болса, Қырғызстан 55,88 индексімен 36-орында. Сонымен қатар, ЕАЭО-ға кіретін Ресей мен Арменияда қылмыс деңгейі төмен. Осылайша, Ресей 39,32 индексімен 94-орынға, ал Армения 27,75 индексімен 136-орынға жайғасты. Көрші Өзбекстанда да қылмыс деңгейі төмен: 33,68 индексімен 104-ші орында.
Қылмыстың ең төмен деңгейі Катарда (14,15 индексімен 142-орын), БАӘ (14,87 индексімен 141-орын) және Тайваньда (16,15 индекспен 140-орын). Сондай-ақ қылмыс деңгейі өте төмен рейтингте Мэн аралы (18,28 индексімен 139-орын) және Оман (19,72 индексімен 138-орын) бар.
Айта кетейік, рейтингтер негізделетін Numbeo сауалнамасы мемлекеттік ресми дереккөздерге қайшы. Numbeo сарапшыларының айтуынша, ресми дереккөздер бір елдің өз ішіндегі аймақтары арасында салыстыруға жақсы, бірақ бірнеше себептерге байланысты елдер арасындағы салыстыруға келіңкіремейді:
• кейбір елдердегі адамдар басқа елдерге қарағанда қылмыс туралы көбірек хабарлайды;
• мәліметтерді мемлекеттік органдар бұрмалауы мүмкін;
• деректер әлемнің көп бөлігінде қолжетімді емес.
Сонымен қатар, 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында ҚР-да 87,1 мың қылмыстық құқық бұзушылық тіркелді, бұл 2021 жылдың сәйкес кезеңінен 1,1% көп, ал 5 жыл ішінде олардың саны 2 есеге жуық азайды. Оның ішінде 75,1 мың құқық бұзушылық (былтырғыдан 2,7% көп) қылмыс санатына жатқызылды, ал қалған 12 мың құқық бұзушылық (былтырғыдан 7,7% аз) қылмыстық құқық бұзушылықтар санатында.
Биылғы жылдың қаңтар-маусым айларындағы қылмыстардың ішінде 1,4 мыңы ерекше ауыр қылмыстар болды, олардың саны бір жыл ішінде 10,9% өсті. Ауыр қылмыстардың саны 24 мыңға жетті, бұл былтырғыдан бірден 14,5% көп. Қылмыстың басым бөлігі орташа ауырлықтағы қылмыстар болды: 36,4 мың қылмыс, 2021 жылғы қаңтар–маусыммен салыстырғанда 5,1% аз. Жеңіл қылмыстардың саны бір жылда 5,9% өсіп, 13,2 мыңға жетті.
