Қазақстанда сексуалдық сипаттағы қылмыстар азайып келеді

Фото: https://www.shutterstock.com/

2023 жылдың 25 қарашасы мен 10 желтоқсаны аралығында Қазақстанда «Зорлық-зомбылықсыз 16 күн» халықаралық акциясы өтті. Осы екі апта ішінде тұрмыстық зорлық-зомбылық бойынша есепте тұрған отбасыларды тексеру жұмыстары күшейтіліп қана қоймай, сонымен бірге гендерлік мәселелерге қатысты мәселелер да талқыланды. Олардың бірі жыныстық харассментке қатысты. Қазіргі уақытта Қазақстан заңнамасында харассмент ұғымы ешқандай түрде бекітілмеген, мұндай құқық бұзушылықтардың жіктелуі жоқ, жыныстық харассментке жауапкершілік белгіленбеген. Нормативтік актілер бойынша, Қазақстанда харассмент құбылысы мүлдем жоқ.

Қолданыстағы заңнамаға сүйенсек, Қазақстанда жәбірлеу үшін қылмыстық жауапкершілік тек тікелей физикалық зорлық жасаған жағдайда ғана қабылданады. ҚР Қылмыстық кодексінде сексуалдық сипаттағы қылмыстарды сипаттайтын бес бап бар. Олардың төртеуі жәбірленушінің жасы мен түрлі жағдайда аяқталған жыныстық қатынасқа түседі. Тек ҚР Қылмыстық кодексінің № 124-бабы бойынша («Кәмелетке толмағандарды азғындыққа тарту») қылмыскер жыныстық қатынас болмаған жағдайда ғана жауапқа тартылуы мүмкін.

Қазақстанда соңғы бірнеше жылдағы сексуалдық сипаттағы қылмыстардың статистикасы мұндай ауыр қылмыстар санының 2 есеге жуық азайғанын көрсетеді. Егер 2017 жылы осындай қылмыстар бойынша 2,1 мың қылмыстық іс тіркелсе, 2022 жылдың соңында 1 мың болды.Зорлау 70,7% азайған және сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттері 34,3% азайды.

Жалпы статистиканың аясында ҚР Қылмыстық кодексінің № 123-бабы («Жыныстық қатынасқа мәжбүрлеу») бойынша қозғалған қылмыстық істердің аздығы байқалады. 2017 жылдан 2019 жылға дейін мұндай қылмыстар мүлде тіркелген жоқ, 2020 жылдан бастап биыл қараша айына дейін оның 32-і ғана болды. Осы бап бойынша ашылған істердің мұндай аздығы дәлелдемелік базадағы қиындықтарды және қоғамның әйелдердің жеке шекарасын бұзуға деген түсініксіз көзқарасын көрсетуі мүмкін.

Қазақстанда сексуалдық сипаттағы қылмыстар азайып келеді