2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ), міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) және ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) есебінен қалыптастырылған ҚР азаматтарының зейнетақы жинақтары Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында (БЖЗҚ) шамамен 19 трлн теңгені — 3,2 трлн теңгеге (немесе 20,7%-ға) құрады, яғни өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда көбірек болды. Жыл басынан бері зейнетақы жинақтарының өсімі 5,9%-ды құрады.
МЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары 2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша 18,3 трлн теңгеден астам соманы құрап, бір жылда 20,6%-ға ұлғайды. МКЗЖ есебінен зейнетақы жинақтарының сомасы 599 млрд теңгеге жетті, бір жылдағы өсім — 22,8%-ға жетті. Бір жылдағы ең үлкен өсім-бірден 45,7%-ға — шамамен 6 млрд теңгені құраған ЕЗЖ есебінен жинақтар көрсетті.
Сонымен қатар, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап БЖЗҚ-да салымшылардың жаңа шартты зейнетақы шоттары ашылады, оларға қосымша қаражат — жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) түседі. Ағымдағы жылдың төрт айында МЗЖ есебінен шартты зейнетақы жинақтарының көлемі 57,9 млрд теңгені құрады.
Азаматтардың зейнетақы жинақтарының өсуімен қатар зейнетақы қоры көрсеткен қызметтер көлемі де артып келеді. Мәселен, ағымдағы жылдың төрт айында БЖЗҚ халыққа 21,5 млн-нан астам қызмет көрсетті. Оның ішінде 7,9 млн-нан астам қызмет электронды форматта, 13 млн-ға жуық қызмет автоматты түрде, 0,2 млн қызмет қашықтықтан көрсетілген. БЖЗҚ күндізгі форматта 399 мың қызмет көрсетті, оның ішінде тікелей қор кеңселерінде — 381 мыңға жуық қызмет көрсетілді.
Осылайша, БЖЗҚ-ның барлық қызметтерінің 97%-дан астамы онлайн көрсетілді. Айта кету керек: қызметтерді қордың ресми сайты арқылы да, 2023 жылдың қорытындысы бойынша қаржы секторындағы ең танымал 10 мобильді қосымшаның қатарына енген «БЖЗҚ/ЕНПФ» мобильді қосымшасы арқылы да алуға болады.
2024 жылдың қаңтар–сәуір айларында автоматты режимде көрсетілетін қызметтер саны, ең алдымен шоттар — жеке зейнетақы (ЖЗШ), шартты зейнетақы (ШЗШ) және мақсатты жинақтау (МЖЖ), сондай-ақ мақсатты талаптарға қатысушылардың карточкаларын ашу айтарлықтай өсті. Қызметтер санының өсуі сондай-ақ 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарнасының енгізілуіне және «Ұлттық қор — балаларға» бағдарламасы шеңберінде төлемдерді есепке алу және есептеу бойынша БЖЗҚ функционалының кеңеюіне байланысты болды.
Ең танымал қызмет — шоттан үзінді көшірме алу. Жыл басынан бері ЖЗШ, ШЗШ және МЖЖ-дан 9 млн-нан астам үзінді көшірме берілді, оның ішінде 7,1 млн (жалпы санының 78%) — электронды түрде, ал 1,7 млн-нан астам (19%) — автоматты режимде.
Сонымен қатар, сайттағы жеке кабинетте және БЖЗҚ мобильді қосымшасында салымшылар өз деректемелеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу, кредиторлық берешекті жою, шоттардың бар екендігі туралы анықтама алу, I немесе II топтағы мүгедектіктің белгіленуіне байланысты мерзімсіз немесе ерікті зейнетақы жарналары бойынша зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтініш беру, инвестициялық портфельді басқарушының (ИПБ) жинақтарының бір бөлігін аудару, төлеуге өтініштің мәртебесін қадағалау, зейнетақы калькуляторының көмегімен болашақ зейнетақыны болжамды есептеу және т. б. енгізу сияқты қызметтерді пайдалануға мүмкіндік алады. Қызметтерді әлемнің кез келген нүктесінде 24/7 режимінде алуға болады.
Қазақстанда онлайн-қызметтердің танымалдығы кездейсоқтық емес. Жылдан жылға біз цифрлық сауаттылық деңгейінің өсуін байқаймыз. Мәселен, 2023 жылы 6–74 жас аралығындағы халық арасында ол рекордтық 90,2%-ға жетті. Цифрлық сауаттылық деңгейі — бұл дербес компьютерді, смартфонды, планшетті, ноутбукты, стандартты бағдарламаларды қолдану, сондай-ақ Интернет желісі арқылы қызметтер мен қызметтерді алу дағдыларын меңгерген пайдаланушылардың үлесі.
Салыстыру үшін: 2021 жылы көрсеткіш 87,3%, 2019 жылы — 82,1%, 2018 жылы — тек 79,6% құрады.
Аймақтық бөліністе цифрлық сауаттылықтың ең жоғары деңгейі 2023 жылы Астанада (97%) және Алматыда (95,5%), сондай-ақ Ұлытау (94,1%), Түркістан (93,9%) және Алматы (92,4%) облыстарында тіркелді.
Жалпы, ҚР 20 өңірінің 17-сінде цифрлық сауаттылық деңгейі 85%-дан асады, бұл өте оң көрсеткіш болып табылады.
