2023 жылдың тоғыз айында ҚР автокөлік зауыттары 109,6 мың автокөлік, тіркеме және жартылай тіркеме шығарды, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 39,7% көп. Салыстыру үшін: жалпы 2022 жылы 113,9 мың автокөлік, тіркеме және жартылай тіркеме шығарылды. Бес жыл ішінде автокөлік өндірісі бес есеге жуық өсті.
2023 жылы қаңтар–қыркүйекте шығарылған көліктердің басым бөлігі жеңіл автокөлік болды: 99,5 мың бірлік. Одан кейін жүк көлігі (7 мың бірлік), автобус (1,9 мың бірлік), арнайы және мамандандырылған көліктер (346 бірлік), сондай-ақ тіркеме мен жартылай тіркеме (815 бірлік).
Өндіріс көлемінің өсуімен бірге жұмыскерлерге деген қажеттілік те артады: биыл үшінші тоқсан қорытындысы бойынша, автокөлік, тіркеме және жартылай тіркеме өндірісіндегі жұмысшылардың тізімдік саны 5,8 мың адамға жетіп, бірден 28,2% көбейді, ал бес жылда үш есеге жуық ұлғайды. Саладағы жұмыскерлердің нақты саны 30,4% өсіп, 6 мың адамға жетті.
Техникалық мамандарға сұраныс артып келеді. Былтыр ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаев инженерлер мен өнеркәсіпшілер буынының бағытын айқындап берді. Сондай-ақ, кәсіпкерлерге сапалы жұмыс орындарын құру міндетін қойып, атап айтқанда, колледждерді қамқорлыққа алып, жастарды өз кәсіпорындарында оқытуға, зертханалар мен шеберханаларды жабдықтауға шақырды.
Бірқатар ірі кәсіпорындар білім ошақтарымен ұзақ уақыт бойы жұмыс істеп келеді. Мысалы, ERG компаниясы ERG кәсіпорындарында («Алюминий Қазақстан» АҚ және «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ) 100% студенттер өндірістік тәжірибеге жұмысқа орналасатын Павлодар қаласындағы колледжбен ұзақ жылдар бойы ынтымақтастықта. Сондай-ақ KAZ Minerals тау-кен өндіруші кәсіпорны оқу орнымен өндірістік тәжірибеден өтуді және түлектердің жұмысқа орналасуын ұйымдастыруда ынтымақтасады.
Көршілес Ресейде ірі автоалпауыт «АвтоВАЗ» көп жылдан бері колледждермен ынтымақтастықта. Мәселен, Тольятти машина жасау колледжі 35 жыл бойы кәсіпорынға кәсіби жұмысшыларды сәтті дайындап келеді, мұнда өндірістегі өндірістік тәжірибе білікті маман дайындауда маңызды рөл атқарады.
Саладағы білікті кадрларға деген қажеттіліктің айтарлықтай артуына, сондай-ақ техниктер мен инженерлерді даярлауға байланысты проблемаларды мамандықтар бойынша білім беру бағдарламаларын іске қосу, оқу орындарымен ынтымақтастық және шәкіртақы беру, тағылымдамадан өту және тәжірибеден өту арқылы білім беру саласына, әсіресе техникалық салаға белсенді инвестиция салатын Allur автомобиль зауыты сәтті шешуде. Компания демеушілікпен 2023 жылы «Автокөлік құрастыру» мамандығы ашылған Қостанай автокөлік колледжінің материалдық-техникалық базасын дамытуға белсенді атсалысуда. 2022 жылдан бастап мақсатты топтарға жұмысқа қабылдау сәтті аяқталды: 210 Allur студенті алынды.
Автокөлік зауыты орналасқан Қостанай облысының 8 негізгі колледжі Allur компаниялар тобының кәсіптік оқыту мен дуальді оқытудың бірыңғай жүйесіне кіреді. Кәсіпорынмен бірге автомобиль өнеркәсібі, электрмен жабдықтау, экология және қоршаған ортаны қорғау, дәнекерлеу және сырлау технологиялары және т. б. мамандықтар бойынша білім беру бағдарламалары өзгертіліп, енгізілуде. Үш жыл ішінде кәсіпорында 3 мыңнан астам студент жалақымен және тегін тамақпен және жол жүрумен қамтамасыз етіліп, колледждер мен университеттерде өндірістік тәжірибеден өтті.
Айтпақшы, автокөлік, тіркеме және жартылай тіркеме өндірісіндегі орташа айлық жалақы биыл үшінші тоқсанда 374,2 мың теңге болды, 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 32,6% артық. Саладағы еңбекақы қоры бір жылда 63,6% өсіп, биыл қаңтар–қыркүйекте 17,9 млрд теңгеге жетті, бұл бес жыл бұрынғыдан 5,7 есе көп.
Жаңа автокөлік зауыттарының ашылуы мен іске қосылуын ескере отырып, кәсіби кадрларға деген қажеттілік одан әрі арта түседі. Бірнеше жылдан бері машина жасау саласы Қазақстан экономикасының негізгі қозғаушы күші және ондағы автокөлік өнеркәсібінің үлесі қазірдің өзінде 44,5%-ға жетті. Осылайша, ақшалай түрде 2023 жылы қаңтар-қыркүйекте автокөлік, тіркеме және жартылай тіркеме өндірісі көлемі рекордтық 1,3 трлн теңгеге жетті, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бірден 64,2% көп (ӨӨИ — 140,8%).
Сала өнімінің жартысынан астамы елдегі ең ірі Allur автокөлік зауыты орналасқан Қостанай облысына тиді. Өндірістің айтарлықтай көлемі Hyundai Trans Kazakhstan автомобиль зауыттары орналасқан Алматыда да тіркелді.
Автокөлік өнеркәсібі қазірдің өзінде ҚР бүкіл өңдеу өнеркәсібінің 8,3%-ын және бүкіл өнеркәсіптің 3,9%-ын алып жатыр. Салыстыру үшін: бір жыл бұрын бұл сала өңдеу өнеркәсібінің 5,2%-ы және елдің бүкіл өнеркәсібінің 2,2%-ын құрады.
Allur-дың білікті кадрларға деген зор ықыласы Қостанай облысындағы машина жасаудағы автомобиль өнеркәсібінің үлесі әсерлі 82,3% құрайтындығымен де дәлелденеді; Оның үстіне автокөлік өндірісі өңірдегі өңдеу өнеркәсібінің жартысына жуығын және барлық өнеркәсіптің үштен бірінен астамын құрайды. Алматының да экономикадағы автомобиль өнеркәсібінің айтарлықтай үлесі бар: машина жасаудан 79,6%, өңдеу өнеркәсібінен 36,7% және мегаполистегі барлық өнеркәсіптен 31,7%.
