2021 жылы 18 бен 27 жас арасындағы қазақстандықтардың 19,4%-ы ғана Қазақстан армиясы қатарына аттанды, ал шақырылуға жататын азаматтардың 80,6%-ы әскери қызметке бармаған.
Жалпы, 2017–2021 жылдар аралығында Қорғаныс министрлігінің мәліметінше, ҚР бойынша әскерге шақырылғандардың 15,7%-ы ғана әскерге алынған.
Бұл елдің басты ұлттық қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін алаңдатарлық жағдай. Қазақстан армиясы әскери кадрлардың тұрақты ағынына тәуелді. Бұл үрдіс жалғаса берсе, әскери қауіп төнген жағдайда қарулы күштер кадр тапшылығынан зардап шегуі мүмкін.
Ресми деректерге сүйенсек, соңғы бес жылда мерзімді әскерилер саны 100 мыңнан артық азайды, атап айтқанда 2017 жылы 277 мың болса, 2021 жылы 165 мыңды құрады. Өткен жылғы шақырылымда соңғы бес жылдағы ең жоғары көрсеткіш көрсетті. Бұл ретте жыл сайын 33 мыңға жуық адам әскер қатарына қабылданады.
Орташа есеппен 23 мыңнан астам адам денсаулық жағдайына байланысты әскер қатарына алынбайды. Қалғандары, соның ішінде олардың басым көпшілігі, яғни шамамен 73%-ы заңды түрде кейінгі қалдырады немесе жалтарады.
Биылғы жазда депутат Бауыржан Сартбаев әскерге шақырылғандардың денсаулығына байланысты проблемаларды атап өтті. Оның айтуынша, медициналық тексеруден өткен жас жігіттердің айтарлықтай бөлігі әскери қызметке жарамсыз, олардың денсаулығына байланысты проблемалары мектептен басталған.
Алайда, әскери қызметке жарамсыз деп танылған, кейінге қалдырылған немесе өзге де жолмен әскери қызметтен жалтарғандардың көптігіне қарамастан, азаматтарды шақыруды ұйымдастыратын жергілікті атқарушы органдар әскерге шақырылғандардың қажетті санын жинай алады. Еске салайық: президент Қасым-Жомарт Тоқаев жыл сайын мерзімді әскери қызметке шақыру туралы жарлыққа қол қояды, онда әскерге шақыруды наурыз–шілде және қыркүйек–желтоқсан айларында өтеді.
Президент жарлығымен жоспарланған әскерге шақырылғандар саны (орта есеппен 34 мыңға жуық адам) мен әскерге шақырылғандардың нақты санын салыстыратын болсақ, тек 1 мың ғана жетіспейді. Алайда, ешбір жылда белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу немесе одан асып кету мүмкін болмады. Бұл жыл сайынғы әскерге шақырушылардың ағыны әскердің қажеттілігін әрең қамтамасыз етіп, оның құрамын сақтап қалатынын білдірсе керек.
