ҚР-ның тау-кен металлургия кешені (ТМК) Қазақстанның экономикалық дамуы мен әлеуметтік әл-ауқатын арттыруда орасан зор рөл атқаратын маңызды өнеркәсіп салаларының бірі.
Саладағы жыл қорытындысы айтарлықтай оң. Мәселен, 2022 жылғы қаңтар–желтоқсанда металл рудаларын өндіру көлемі бір жыл бұрынғы 3,28 трлн теңгемен салыстырғанда құндық мәнде 3,42 трлн теңгені құрады, ал металлургияда 2021 жылғы 7,68 трлн теңгенің орнына қазірдің өзінде 9 трлн теңгеден астам өнім шығарылды. Бұл жалпы өнеркәсіп өндірісінің шамамен 26%-ы.
Металл кенін өндіру құрылымында темір рудасы 684,3 млрд теңгені, түсті металл рудалары 2,73 трлн теңгені құрады. Металл өндірісі құрылымында қара металлургия 3,17 трлн теңгені, негізгі асыл және түсті металл өндірісі 5,82 трлн теңгені, металл құю 25 млрд теңгені құрады. Физикалық мәнде қара металлургияда ферроқорытпалар өндірісінің өскені байқалады (2,6%, 2,1 млн тоннаға дейін), түсті металлургияда алюминий өндіру аздап (0,2%, 1,6 млн тоннаға дейін) көбейсе, алтын өндіру 13% өсіп, 129,6 тоннаны құрады.
Салаға күрделі салымдарға келетін болсақ, 2022 жылдың 12 айында металлургия саласында 606,3 млрд теңгені және металл кендерін өндіруде 689,2 млрд теңгені құрады. Республикада өнеркәсіп секторындағы негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлеміндегі тау-кен металлургия кешенінің жалпы үлесі айтарлықтай 18%-ға жетті.
Экспортқа келетін болсақ, 2022 жылдың 11 айының қорытындысы бойынша металл мен металл бұйымдары еліміздің жалпы экспортының 14%-дан астамын (11 млрд АҚШ доллары) және ТМД елдеріне экспорттың шамамен 21%-ын (2,8 млрд АҚШ доллары) құрады. Салыстыру үшін айтсақ, бұл азық-түлік, химия, жеңіл өнеркәсіп және ағаш өңдеу өнімдерінің экспортынан 1 млрд АҚШ долларына жуық артық.
ҚР тау-кен металлургия кешенінің түсті металл өндіру және өңдеу саласындағы негізгі ірі кәсіпорындары «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС, «Казцинк» ЖШС, «Қазақстан алюминийі» АҚ, «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ, «Өскемен титан және магний комбинаты» АҚ және т. б. Темір рудасын өндіру және қара металлургия саласында негізгі кәсіпорындар «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазхром» ТҰК, Жәйрем ТБК, Соколов-Сарыбай тау-кен байыту өндірістік бірлестігі (ССТӨБ), «Теміртау электрометаллургиялық комбинаты» АҚ және т. б.
