Әрине, Қытайдан Қазақстанға көшіп келушілер бар. Бірақ, ҚР СЖРА Ұлттық статистика бюросының деректеріне сүйенсек, Қытайдан көшіп келгендер негізінен этникалық қазақтар, Қазақстанның өзі оларды өз отанына оралуға белсенді түрде шақырады. Қандастарды қолдау үшін арнайы мемлекеттік бағдарламалар әзірленген. Айтпақшы, соңғы бес жылда Қытайдан Қазақстанға тұрақты тұруға көшкендердің саны 7 есе азайған. Егер 2017 жылы елімізге Қытайдан 3 мың азамат келсе, өткен жылдың соңында небәрі 416 адам келген. Оның 398-і қазақ, 4-і қытай.
Бір айта кетерлігі, қандастар көшіп келетін елдердің ішінде Қытай жалғыз ел емес. 2022 жылдың қаңтар–қараша айларындағы деректер бойынша, ҚР-ға 17,9 мың қандас көшіп келді. Этникалық қазақтардың негізгі бөлігі (63,5%) Өзбекстаннан келсе, Қытай азаматтарының үлесі небәрі 8,6%-ды құрады.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің (ЕӘҚМ) статистикасы Қазақстанда қанша қытайлық жұмыс істейтінін есептеуге мүмкіндік береді. Заң бойынша, жыл сайын ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (ЕХӘҚМ) шетелдіктерді жұмысқа алғысы келетін компанияларға квота береді. Жылдағы квоталардың жалпы саны 22,3 мыңды құрайды, бұл Қазақстанның жалпы еңбек нарығының 0,24%-ын ғана құрайды. Айта кету керек, жеке кәсіпорындар бұл квоталарды жүйелі түрде пайдаланбайды. Мысалы, 2023 жылдың наурыз айындағы мәлімет бойынша, елде небәрі 14,4 мың шетелдік жұмыс істеген. Оның ішінде 3,5 мың Қытай азаматы болды — шамамен төрттен бірі. Яғни, шетелдік жұмысшылар үшін квота резерві (7,8 мың орын) болғанымен, өтініш берушілер аз.
