Қазақстандық фермерлер дабыл қағуда: елдің жылыжай шаруашылығы құлдырап кетті. Соңғы бір жылда Қазақстанда пайдаланылатын жылыжайлардың ауданы 18,1% қысқарды. Мұндай нысандардағы 1,5 мың гектарға жуық жердің іс жүзінде 1,2 мың гектарына ғана көкөніс, көшет және гүл өсірілді. 270,5 гектар аумақты құрайтын кешендер не бұзылмаған, не пайдаланылмаған, бос тұр.
Соңғы бір жылда Қазақстанда пайдаланылатын жылыжайлардың ауданы 18,1% қысқарды. Мұндай нысандардағы 1,5 мың гектарға жуық жердің іс жүзінде 1,2 мың гектарына ғана көкөніс, көшет және гүл өсірілді. 270,5 гектар аумақты құрайтын кешендер не бұзылмаған, не пайдаланылмаған, бос тұр.
Бұл жағдай, тиісінше, жылыжай көкөністерінің жалпы өнімінің нәтижелеріне де әсер етті. 2022 жылы жабық қияр мен қызанақтың жалпы өндірісі небәрі 182,4 мың тоннаны құрады, бұл жылыжай фермерлері 256,5 мың тонна өнім жинаған 2021 жылмен салыстырғанда үштен бірге дерлік аз.
Саладағы дағдарыстың бірнеше себебі бар. Біріншіден, бұл оңтүстік өңірлердегі жылыжайларды жылытуға қажетті отынның тапшылығы. Екіншіден, электр энергиясы мен газға жоғары тарифтер, өйткені энергия тасымалдаушылар осындай ауылшаруашылық кәсіпорындары шығындарының жартысына жуығын құрайды. Үшіншіден, шаруалар соңғы бір жылда қымбаттаған сырттан әкелінген тұқым мен тыңайтқыштарды пайдаланады. Осының барлығы көкөніс құнының жоғары болуына әкеліп соғады, ал маусымаралық кезеңде отандық өнім импорттық қияр мен қызанақпен баға бойынша бәсекеге түсе алмайды. Тіпті логистикалық және басқа да экспорттық шығындарды есепке алғанда, көршілес Орталық Азия елдерінің жеткізушілері Қазақстан нарығына төмен бағамен кіреді.
Қазақстандық агрономдарды көршілес елдердің кәсіпкерлерімен жартылай болса да теңестіру үшін шаруалар гектарына жылыжайға мемлекет субсидиясын және энергия шығынын ішінара өтеуді енгізуді көптен сұрап жүр. Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеевтің айтуынша, үкімет жылыжай өсірушілерге мұндай субсидияларды төлеуге дайын, бірақ олар алдымен өндіріс технологиясына сәйкестік сертификатын рәсімдеуі керек.
