Парадокс жағдай: Қазақстанда сүт өндірісі жыл сайын артып келеді, бірақ еліміз шетелдік сүт өнімдеріне әлі де болса тәуелді. Сүт өнімдерінің ішінде отанық өндіріс сұранысты тек сұйық өңделген сүт және кілегей бойынша ғана толығымен дерлік, нақтырақ айтқанда 94,8% қамтамасыз етеді.
Басқа тауарлар бойынша импортқа тәуелділік әртүрлі дәрежеде байқалады. Мысалы, сары май бойынша өндірістің ресурстардағы үлесі 77,8%, балмұздақта 84,4%. Басқа өнім топтарында жағдай қиынырақ: ірімшік және сүзбемен қамтамасыз ету — 49,6%, қоюландырылған сүт — 44,2%, йогуртпен, айранмен және басқа ашытылған өнімдермен қамтамасыз ету — 84%. Бұл өңделген сүт өнімдерінің бір бөлігі құрғақ сүттен жасалғанын, ал Қазақстанда оның негізінен импортталатынын (87%-ға) жоққа шығаруға болмайды.
Қазақстанға сүт өнімдері импортының жалпы көлемі соңғы бес жылда тұрақты жоғары деңгейде болды. 2022 жылы еліміздің ішкі нарығында 1 млн тоннадан сәл астам сүт өнімдері (ауыз сүтті қоспағанда) сатылды, оның 15,4%-ы немесе 163,1 мың тоннасы импорттық өнімдер болды. Шетелдік жеткізілімдердің үлесі бұдан да көп болуы мүмкін — түпкі өнім made in Kazakhstan деп есептелсе де, көптеген тауарлардың шикізаты импортталады.
Қазақстанда бұл жағдай бірнеше жылдан бері жалғасып келеді. Мұны 2017–2022 жылдарға арналған импорт пен өнім үлесін бөлу туралы мәліметтер растайды. 2017 жылы импорт үлесі 16% болса, келесі екі жылда ол 1,5 пайыздық тармаққа аздап төмендеді, ал 2020 жылға қарай бұрынғы деңгейге дейін қайта өсті. Осы жылдар ішінде айтарлықтай өзгерістер байқалған жоқ.
