2023 жылғы ұлттық индикаторды қайта есептегеннен кейін кезеңнің соңына дейін жоспарланған 27%-ға жету мүмкін болмайтыны белгілі болды. Соның салдарынан өңдеу үлесі өспей, тіпті азайған. Жиналған қалдықтардың көлеміне келетін болсақ, олар аздап азайды. Соңғы бір жылда Қазақстанда 4,1 млн тонна қатты тұрмыстық қалдықтар жиналды (2022 жылмен салыстырғанда 4,7% азайған).
Қазақстанның «жасыл» экономикаға көшу тұжырымдамасына сәйкес, 2030 жылға қарай елімізде коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу көрсеткіші 40%-ды құрауы тиіс. Бұл көрсеткішке қол жеткізілетіні әлі белгісіз, өйткені соңғы жылдары елімізде қалдықтарды басқару жүйесінің әр деңгейінде көптеген мәселелер жинақталған. Мәселен, халықтың ҚТҚ жинау мен шығару қызметтеріне толық қол жеткізе алмауы. ҚР ЭТРМ мәліметінше, қазақстандықтардың 19%-ы бұл қызметке қол жеткізе алмайды. Екінші үлкен мәселе — инфрақұрылымның баяу дамуы. Қазір елімізде 82 мың контейнер жетіспейді. Ірі қалалардағы коммуналдық кәсіпорындар қоқыс шығаруға техниканың жетіспейтінін айтады. Ал ең бастысы: елімізде полигондардың аз ғана бөлігі заманауи экологиялық қауіпсіздік стандарттарына сай салынған. 3 мың полигонның тек 20,6%-ы ғана санитарлық нормаларға сай. Қалғандары толып кеткен, заңдастырылмаған немесе қалдықтарды нығыздаудың ескі әдістерін қолданады.
Бұл тосқауылдар құрылыс қалдықтарын қоғамдық қоқыс алаңдарына тастауға тыйым салумен қоса келесі үлкен мәселеге — өздігінен қоқыс полигондарының үнемі пайда болуына себеп болады. Бұл жағдайға шенеуніктердің жиі айтатын халықтың экологиялық мәдениетінің төмендігінен бөлек, тұрғындардың коммуналдық кәсіпорынға қалдықтарды тым қымбатқа бермей, жүйелі түрде өткізіп тұруына жағдайдың жоқтығы себеп болып отыр. Статистикалық мәліметтер елімізде жыл сайын пайда болатын заңсыз қоқыс полигондарының саны мыңдағанын көрсетеді. Былтыр 5,5 мыңы ашылып, оның 86%-ы жойылды. Үйінділердің жыл сайын көбеюіне қарап, рұқсат етілмеген үйінділердің пайда болу себептері анықталмайынша, олардың азаймайтыны байқалады.
